1 - Genel Bilgiler
İngilizceyi iyi öğrenmek istiyorsak, bağlaç konusuna hakimi olmamız gerekir..
Bağlaç = Conjuction :Iki cümleciği birbirine bağlar.
Zaten, conjunction bağlantı anlamına gelen “junc” kökünden türemedir. Burada dikkat edelim.: Bağlaç iki kelimeyi değil, bir kelimeyle bir cümleyi de değil, iki cümleciği bağlar.
I worked hard and I got promoted = Sıkı çalıştım ve terfi ettim.
Bu kullanımda “and” bir bağlaç olarak kullanılmıştır. Bağlaçları türleri itibariyle inceleyeceğiz.
2) Coordinating Conjunction = Koordine Eden Bağlaçlar
a) Iki cümlecik arasındaki bağlantıyı sağlar.
And = ve :paralellik arzeder. .
But = ama, ancak, fakat: zıtlık ifade eder.
Or = veya, yahut, ya da : alternatifteri gösterir.
Nor = ne de (or’un olumsuzu olup iki alternatiften hiç biri anlamındadır.)
So = bundan dolayı, böylece (sonuca götüren bağlaçtır.)
For = edat olarak,“için”; bağlaç olarak iki cümlecik arasında “zira” anlamındadır.
Yet = halbuki anlamındadır.
.
b) Bu bağlaçların uygulanmasında önemli iki temel özellik vardır. .
1 : Coordinating Conjunction bağlaçları mutlaka iki cümlecik arasında bulunurlar..
2 : Coordinating Conjunction bağlaçlarından önce mutlaka bir virgül (,) vardır
c) And, So, But Bağlaçları
Önemli Not: So = bundan dolayı, bu nedenle, böylece gibi anlamlarıyla sonuç bildirir. But = Fakat, ama,ancak demektir ve zıtlık bildirir.
It was snowing heavily so we cancelled the match. = Çok kar yağıyordu, bu nedenle (bundan dolayı) maçı iptall ettik.
He ran as fast as he could but he couldn’t win the race. = Olabildiğince hızlı koştu ama yarışı kazanamadı
And = ve, dahi anlamındadır. İngilizce’de bu bağlaç, Türkçe’de olduğundan daha sık kullanılır. İlginçtir ki, “ve” bağlacı Arapça’dan alınmıştır, gerçek Türkçe’de bu bağlaç yoktur.
The trade union asked for a twenty percent increase in wages and salaries and the company management accepted it. = Sendika, ücret ve maaşlarda yüzde yirmilik bir zam istedi ve şirket yönetimi bunu kabul etti.
Dikkat!! “and” “but ve “so” bağlaçlarında genellikle özne ortak olduğu için genelşlikle özne tekrar yazılmaz. İlaveten, bu kısaltmalarda virgul kullanılmaz.
Örnek:
The commander was tired but confident = Komutan yorgun ama kendinden emindi.
d) Yet, Or, Nor Bağlaçları
Yet = halbuki, oysa demektir ve “but” gibi zıtlık bildirir. Bu arada not edelim ki: günlük konuşmalarda daha pratik olduğundan “but” tercih edilir. “yet” daha ziyade yazılı İngilizce’ye aittir ve daha ileri bir İngilizce düzeyine işaret eder.
I was expecting him to be a great man, yet he amounted to nothing = Onun büyük bir adam olmasını bekliyordum halbuki o hiçbirşey olmadı.
Or = ya da, veyahut , yahut, veya anlamları taşımaktadır. Alternatif bildirir.
You must love family life or never get married = Aile hayatını sevmek zorundasın ya da hiç evlenmemelisin. .
I can go to a movie or stay at home = Sinemaya gidebilir veya evde kalabilirim.
Nor = Ne de anlamı taşımaktadır. Cümleye veya cümleciğe negatif bir anlam verir. “nor” bağlacının İngilizce’de istisnai sayılacak bir özelliği onu izleyen cümlenin devrik bir yapıda olmasıdır. Örnekler:
He didn’t contact his doctor nor did he call his family = Doktoruyla temasa geçmedi. Ne de ailesini aradı.
I don’t want to visit anybody nor do I want anybody to come to me = Kimseyi ziyaret etmek istemiyorum ne de kimsenin beni ziyaret etmesini isterim.
e) Independent Clauses = Bağımsız Cümlecikler
Önemli!!! Cordinating Conjunctions ile bağlanan cümleciklere İngilizce’de “independent clause” yani bağımsız cümlecik denir. Çok dikkat edilmesi gereken ve aslında şaşırtıcı bir yönleri vardır. O da, İngilizce’de çok önemli olan tense = zaman kipi uyumu bu cümleciklerde aranmaz. Her cümleciğin zaman kipi bir bağlaçla bağlandığı diğer cümleciğin kipinden farklı olabilir.
Örnek:
I have seen her several times, but I can’t recognize him now = Onu bir kaç kez gördüydüm ama şimdi kendisini tanıyamam.
I did my best and I am tired = Elimden geleni yaptım ve yorgunum.
f) Sentence Connector = Cümle Birleştiricileri
Bu gruptakler cümlecik değil de cümleler arasında bağlantı kurarlar. Bu özelliklerinden dolayı bağlaç tanımına uymazlar. Bu yüzden bunlara bağlaç değil de “cümle birleştiricileri” denir.
Bu yapılarda iki cümle vardır. Birinci cümle bitmiş, noktalanmıştır. Ama ikinci cümle birinci cümleyle ilişkilidir. İşte bu cümle bağlayıcıları ikinci cümlenin başında, ortasında veya sonunda olabilirler.
Çeşitli türleri vardır:
- Iki cümle arasında paralellik sağlayanlar:
Furthermore = Moreover = What’s More = In addition = Also = Bununla beraber, ilaveten, ek olarak, ayrıca, bir de, bununla birlikte, üstelik
Örnek:
We have welcomed our guests. Furthermore, we sent them back their home at our expense= Misafirlerimizi ağırladık. Ayrıca, masrafı üstlenerek onları evlerine geri gönderdik.
He is praised by his friends for the good results he got from the finals. Also, he is expecting to be rewarded by the school administration = Finallerdeki iyi sonuçlar nedeniyle arkadaşlarından övgü aldı. Ayrıca, okul yönetiminden ödül bekliyor.
However = Nevertheless = Nonetheless = On the contrary = Still = Buna karşılık, mamafih, tersine, aksine, ancak
Örnek:
Last Sunday, we were ready to receive company. However, noone showed up = Geçen Pazar misafir ağırlamaya hazırdık (istekliydik). Ancak, kimse gözükmedi.
Therefore = Thus = Hence = As a result = Consequently = Bu nedenle, bu yüzden, bundan dolayı, sonuç olarak, neticede
Örnek:
There is a hospital in our neighbourhood. Therefore, we refrain from making noise = Semtimizde bir hastane var. Bu nedenle, gürültü yapmaktan kaçınıyoruz.
Yararlı Ayrıntı: “Therefore”, ikinci cümlede çeşitli yerlerde bulunabilir. Her üçünde de anlam aynıdır.
Örnek:
Cümle başında
The players were very tired after the match. Therefore, they needed some rest. = Oyuncular maçtan sonar çok yorgunlardı. Bu nedenle, dinlenmeye ihtiyaçları vardı.
Cümle ortasında (Daha iyi bir İngilizce’yi ifade eder)
The professor tried to be fair to his students. He, therefore, made an oral exam in addition to the three written exams. = Profesör, öğrencilerine adil davranmak istiyordu. Bu nedenle, üç yazılı sınava ek olarak sözlü bir sınav da yaptı.
Cümle sonunda (seyrek olarak kullanılır)
He was mistreated by his manager. He submitted his resignation, therefore. = Müdüründen kötü muamele gördü. Bu yüzden, istifa etti.
- Alternatif belirten birleştiriciler
Or else = Otherwise = Aksi takdirde, yoksa, olmazsa,
Örnek:
You have to attend the class. Or else, you will fail in the exam. = Derslere katılmak zorundasın. Yoksa, sınavlardan kalacaksın.
Watch your mouth. Otherwise, you will suffer. = Konuşmana dikkat et. Yoksa, zarar göreceksin.
3) Correlative Conjunction = Korelatif Bağlaçlar = İlişki Sağlayan Bağlaçlar
Korelatif bağlaçlar, ikili sözcüklerden oluşurlar ve her iki cümlecikte de bulunurlar.
Not only ..........but also = sadece değil ..........aynı zamanda
Örnek:
He is not only a successful manager but also a good father. = O sadece başarılı bir yönetici değil, aynı zamanda iyi bir babadır.
Both ..........and = hem..........hem de
Örnek:
She has both the courage and the will to get rid of difficulties she encounters = O, karşılaştığı zorlukla baş etmek için hem cesarete hem de iradeye sahiptir.
Either ..........or = ya ..........ya da (alternatif,tercih bildirir)
Örnek:
While shopping, you either need cash or a credit card = Alışveriş yaparken ya nakit ya da kredi kartına ihtiyacınız olur.
Neither ..........nor = ne ..........ne de..
Örnek:
I love neither flowers nor trees. = Ne çiçekleri ne de ağaçları severim.
Whether ..........or = gerek ..........gerekse (olsun ..........olsun)
Örnek:
I love my family whether they love me or not = Ailemi, onlar beni sevse de sevmese de severim.
I don’t care whether you go or stay. = Gitsen de kalsan da aldırmam.
* “also” de, da, ayrıca anlamına gelir. “as well” sözcüğü de aynı anlamdadır fakat daima cümle sonuna konulur.
* Not only ..........but also bağlacının kullanımında “not only” kısmı cümlenin başına alınarak da yazılabilir. Bunun nedeni, cümleciğe vurgu yapılmak istenmesidir.
I not only want to make money (=not only do I want to make money), but also earn respect = Ben sadece para kazanmak değil, aynı zamanda saygınlık kazanmak istiyorum.
4.) Adverbial (Subordinating) Conjunction = Zarf Bağlaçları
Bir zarf sözcüğünün yaptığı işi bir cümlecik de yapabilir. Bu durumda iki cümlecik olur ve birbirine bağlamak için de bir bağlaca ihtiyacımız vardır. Bu bağlaç “adverbial conjunction” olur.
Örnek:
I saw him last year. = Onu geçen sene gördüm.
Burada “last year” zarfının yaptığı işi bir cümlecik de yapabilir.
I saw him when I was at university. = Üniversitedeyken, onu gördüm.
a) Time Conjunction = Zaman bağlaçları.
Eylemin ne zaman yapıldığını belirlerler.
As soon as: ..........ir, ..........imez
As long as: ..........dığı sürece
Hardly / Scarcely ..........when: tam ............mıştı ki ...........oldu
When: ..........dığı zaman
After: ..........den sonra
Befor: ..........den önce
As: ..........iken
While: ..........iken
Just as: ..........tam iken
Until / Till: ..........ceye kadar
By the time: ..........ceye kadar
Once: ...........ce / ca
No sooner ..........than: .....mesi ile .....mesi bir oldu
Since: ..........dığından beri
Zaman edatları, sekizinci dersimizde ayrıntılı olarak incelenmiştir.
b) As ve While
Her iki bağlaç da “.........iken” anlamındadır.
As I was walking alone in the street, the policeman stopped me. = Caddede yalnız başına yürürken, polis beni durdurdu.
I witnessed a traffic accident while I was looking out of the window. = Pencereden bakarken, bir trtafik kazasına şahit oldum.
c) Just as
Tam …… iken
Genellikle past continuous zaman kipinde kullanılır. Bir hareketin olmak üzere bulunduğunu gösterir.
Örnek:
Just as I was entering the house, the baby started to cry = Tam ben eve girerken, bebek ağlamaya başladı.
d) By the time = until = till = …..’e kadar
“By the time” past tense ve future perfect tense ile kullanılır. “till”, “Until” bağlacının kısaltılmış halidir yani ikisi aynı anlama gelir.
Örnek:
By the time I got home, the visitors had left = Ben eve gelene kadar misafirler gitmişti.
By the time you learn how to behave, I will have left the country = sen terbiyeli olmayı öğrenene kadar ben memleketi terketmiş olacağım.
e) no sooner …… then
Örnek:
No sooner had I started to swim then it began to rain = Tam yüzmeye başlamıştım ki yağmur yağmaya başladı.
Bu bağlaçla kurulan cümleler “hardly…..when” ile de aynı anlama gelecek şekilde kurulabilir.
Örnek:
We had hardly seen each other when we separated = Tam birbirimizi görmüştük ki ayrıldık.
Not: “no sooner..........than” ve “hardly............when” bağlaçları vurgu için cümle başına alınabilir. Bu durumda, cümle devrik yapıda olur.
5) Cause Conjunction = Neden Bildiren Bağlaçlar
-
Because = As = Since = Seeing that = Now that = Given that = çünkü,…den dolayı, … olduğu için
Örnek:
I have failed the exam because I didn’t study enough = Sınavdan kaldım çünkü yeterince çalışmadım.
As it was a fine day, everybody went out = Güzel bir gün olduğu için, herkes dışarı çıktı.
Since you are a rich man, you can spend much money = Zengin bir insan olduğun için çok para harcayabilirsin.
Given that the circumstances are convenient, we have to start implementing the project = Koşullar uygun olduğundan dolayı, projeyi uygulamaya başlayabiliriz.
b) Due to the fact that =Owing to the fact that= Because of the fact that = On account of the fact that = In view of the fact that = ..........den dolayı
Örnek:
Due to the fact that the economy was in recession, the company cut down its production = Ekonominin durgun olması gerçeği karşısında, şirket üretimini azalttı.
Bu cümlede “due to the fact that” ile aynı anlama gelmek üzere “owing to the fact that” kullanılabilir.
6) Zıtlık bildiren Bağlaçlar = Concession Conjunctions
Though = Even though = Although= Despite the fact that = In spite of the fact that = ……’e rağmen
Örnek:
Despite the fact that (=In spite of the fact that) his company was going bankrupt, he continued his extravagant life. = Şirketinin iflasa gidiyor olmasına rağmen, pahalı yaşamına devam etti.
Whereas = While = Halbuki , Oysa
Örnek:
Nobody gave him a hand when he was in difficulty, whereas (=while) he had been helpful to everybody in past. = Zor zamanında ona kimse yardımcı olmadı, halbuki o geçmişte herkese yardımcı olmuştu.
However = Ne kadar…..olsa da …
Örnek:
However hard he tries, he can’t get anything from his work = Ne kadar gayret ederse etsin, çalışmalarından bir sonuç alamıyor.
Whatever
Örnek:
Whatever he does, he can’t please his wife = Ne yaparsa yapsın karısını memnun edemiyor.
Whatever your ideas are, you have to explain them = Fikirlerin her neyse, onları açıklaman gerekir.
Whatever your problem is, you have to tackle it = problemin ne olursa olsun, onunla halletmelisin..
No Matter
Örnek:
No matter what happens, I will stand by you = Ne olursa olsun seni destekleyeceğim.
7) Sonuç Bildiren Bağlaçlar = Result Conjunction
So that
Örnek:
I was so embarrassed that I wanted to die = O kadar utandım ki ölmek istedim.
She is so beautiful that everyman in the town fell in love with her = O kadar güzel ki, şehirdeki her erkek ona aşık oldu.
Such that
Örnek:
He is such an idiot that he may make every foolishness = O öyle bir salak ki, her türlü aptallığı yapabilir.
8) Amaç Bildiren Bağlaçlar = Purpose Conjunctions
In order to = …-mek,-mak için
Örnek:
I have spared much money in order to afford a car = Araba alacak mali güce ulaşmak için para biriktirdim.
In order to avoid possible problems, we have taken strict measures = Muhtemel sorunları önlemek için sert önlemler aldık.
* “in order to” yerine sadece “to” da kullanılabilir.
Örnek:
We all went out for a picnic to get some fresh air = Temiz hava almak için hepimiz pikniğe gittik.
In order that
Örnek:
In order that I could watch the football match on TV, I kicked everybody out of the room = Futbol maçını seyredebileyim diye herkesi odadan kovdum.
So as to
Nispeten daha üst seviye İngilizce’de kullanılır.
Örnek:
We have arranged everything for the party so as to please all the guests. = Partide tüm konukları memnun edecek şekilde herşeyi düzenledik.
I am leaving the house immediately so as not to miss the airplane = Evden uçağa kaçırmamak için (uçağı kaçırmamak üzere) hemen çıkıyorum.
They made the meeting at a quiet place so as not to hear the noise of the traffic. = Toplantıyı trafiğin gürültüsünü duymayacak şekilde sakin bir yerde yaptılar.
So that
Örnek:
Please stand up so that I can see how tall you are = Lütfen ayapa kalk ki ne kadar uzun olduğunu görebileyim.
So
Örnek:
It is rush hour so be careful when you are driving = Bu saat iş saati bu nedenle saraba sürerken dikkatli ol.
9) Beklenti İfade Eden Belirten Bağlaçlar = Expectation Conjunction
In case = Just in case
Amerikan İngilizcesi’nde “just in case” yaygındır.
Örnek:
You have to take an umbrella with you in case it rains = Yağmur ihtimaline karşı yanına şemsiye almalısın.
I will punish you in case you disobey the rules = Kurallara itaat etmemen halinde seni cezalandıracağım.
Just in case a fire breaks out, we should have several fire distinguishers. = Yangın çıkması halinde birkaç yangın söndürücümüz olmalı.
Lest
Az kullanılan bir bağlaçtır. Üst düzey İngilizcedir.
Örnek:
The children obey their parents lest they cut down their pocket money = Çocuklar, cep harçlıklarını azaltmasınlar diye ebeveynlerine itaat ediyorlar.
The technician control everything carefully lest no problem arises during the operation = Teknisyen, operasyon sırasında hiç sorun çıkmasın diye herşeyi dikatlice kontrol etti.
For fear that = ..korkusuyla
Örnek:
She left her husband for fear that he should give her a beating = Onu döver korkusuyla kocasını terketti.
The colonel forbid the soldiers to light fires for fear that the enemy might locate them = Albay düşman yerlerini tespit eder korkusuyla askerlerin ateş yakmasını yasakladı.
